De nieuwe openstelling van het Europese LIFE-programma staat voor de deur. LIFE is het financieringsinstrument van de Europese Unie voor projecten die gericht zijn op natuur, milieu, klimaat en de energietransitie. Dit biedt een unieke kans om innovatieve en duurzame ideeën naar de praktijk te brengen.
LIFE biedt veel diverse mogelijkheden voor het realiseren van duurzame projecten. Een mooi voorbeeld van wat er mogelijk is met LIFE is het project NATURE-RAIL van ProRail. In 2023 ondersteunde EGEN ProRail bij het succesvol aanvragen van LIFE-subsidie voor dit project. NATURE-RAIL richt zich op het ontwikkelen van natuurvriendelijke methoden voor het verwijderen van vegetatie op het spoor en op het pad direct langs het spoor, als alternatief voor het gebruik van het schadelijke glyfosaat. Het project heeft als doel de ecologische impact van spoorbeheer te verminderen, terwijl de veiligheid van de infrastructuur behouden blijft.
Verduurzaming van spoorbeheer: Innovatieve alternatieven zonder schadelijke middelen
Om de veiligheid van passagiers en spoorwegmedewerkers te garanderen en de betrouwbare werking van het spoor te waarborgen, is het noodzakelijk dat vegetatie op het spoor en het pad direct langs het spoor regelmatig wordt verwijderd. In Europa gebeurt dit vaak met glyfosaat, maar dit middel heeft schadelijke gevolgen voor zowel het milieu als de biodiversiteit. Met NATURE-RAIL wil ProRail innovatieve, natuurvriendelijke alternatieven onderzoeken en testen die even effectief zijn, maar minder schadelijk voor de omgeving.
LIFE als katalysator voor duurzame projecten
Het proces van het aanvragen van LIFE-subsidie hielp om de verschillende onderdelen van het project snel helder te krijgen. Het dwong het projectteam om kritisch na te denken over de doelstellingen, technieken, partners en planning, aldus ProRail. Het LIFE-aanvraagproces dwong tot het maken van scherpe keuzes en het verder concretiseren van het project. LIFE fungeert daarmee niet alleen als financiering, maar ook als een waardevolle structuur en ‘stok achter de deur’ die helpt bij de organisatorische en inhoudelijke versterking van projecten.
Van subsidieaanvraag naar uitvoering: Innovaties in de praktijk
Het NATURE-RAIL-project heeft als doel innovatieve alternatieven te ontwikkelen voor vegetatiebeheer op en direct langs het spoor, zonder het gebruik van chemische stoffen. Sinds de start van het project in oktober 2023 zijn de eerste resultaten inmiddels zichtbaar. Drie innovatieve technieken worden getest en verder ontwikkeld:
- Elektrisch wieden (e-weeding): Elektrisch wieden is een duurzame manier om onkruid te bestrijden door middel van elektrische stroom die de plantencellen beschadigt, waardoor de plant niet meer kan groeien. Deze techniek is op meerdere locaties getest en blijkt effectief en veilig. De test loopt nog 1 tot 2 jaar door, terwijl er in samenwerking met aannemers gewerkt wordt aan het versnellen van de opschaling voor breder gebruik.
- Cryogene onkruidbestrijding: Bij deze techniek wordt vegetatie bevroren door middel van stikstof op extreem lage temperaturen, waarna het afsterft. Het ontwerp van de nieuwe installatie is inmiddels afgerond en de bouw ervan is goedgekeurd.
- Langzaam groeiende graspaden: Door grassoorten en kruidenmengsels in te zetten die minder onderhoud vereisen, gecombineerd met een autonome maaimachine, wordt het beheer van de paden langs het spoor efficiënter. Op diverse locaties, waaronder het Railcenter te Amersfoort, worden zaden ingezaaid die zowel bijdragen aan bodemherstel als aan de verbetering van biodiversiteit.
Europese samenwerking voor versterkte impact in Europa
NATURE-RAIL is niet alleen een Nederlands initiatief, maar heeft ook een bredere Europese samenwerking tot stand gebracht. ProRail werkt in dit project samen met Infrabel (de Belgische spoorbeheerder) en het internationale spoorplatform UIC. Tijdens bijeenkomsten in Brussel en Parijs is er kennis gedeeld over duurzame spooroplossingen, wat zorgt voor sterke netwerken en de mogelijkheid om succesvolle resultaten van het project in andere Europese landen te repliceren. In de komende jaren zullen de technieken ook door Infrabel in België gedemonstreerd worden.
EGEN als partner in het aanvraagproces
Het aanvragen van LIFE-subsidie werd door het projectteam als intensief, maar waardevol ervaren. Dankzij de begeleiding van EGEN kon ProRail rekenen op gerichte ondersteuning bij het structureren van het project, het opstellen van een gedetailleerde begroting en het afstemmen van het project op de doelstellingen en vereisten van het LIFE-programma.
Werk jij ook aan een duurzaam project? De nieuwe LIFE-call opent binnenkort!
Wil jij, net als ProRail, werken aan een natuur- of klimaatproject met Europese steun? Dan is dit het moment om aan de slag te gaan. De nieuwe LIFE-call wordt naar verwachting op 24 april gepubliceerd. EGEN denkt graag met je mee: van strategie tot succesvolle indiening.
