Waterstof is één van de kleinste elementen in het universum, maar wel een die verreweg het meeste voorkomt. Een geweldig alternatief om te gebruiken als energiebron dus, want de voorraad is tenslotte vrijwel onuitputtelijk. En het mooiste van alles: het gebruik van waterstof heeft alleen water als restproduct.
Waterstof veelbelovende schakel in de energietransitie
Een toepassing van waterstof waar dan ook veel onderzoek naar wordt gedaan is mobiliteit. Door in een brandstofcel waterstof om te vormen in elektrische lading, water en restwarmte, ontstaat er energie. Omdat waterstof onder hoge druk, tot wel 700 bar, in een tank kan worden opgeslagen, wordt het sterk gecomprimeerd waardoor een veel grotere hoeveelheid waterstof in de tank past, en daarmee de actieradius sterk wordt vergroot. Klimaatneutraal en efficiënt: twee belangrijke voordelen die waterstof tot een veelbelovende schakel in de energietransitie maken.
Uitdagingen waterstof
Waterstof kan bij praktisch elke denkbare mobiliteitsoplossing worden toegepast. Denk hierbij aan personenauto’s, vrachtverkeer, treinen en scheepvaart en kleinere toepassingen zoals heftrucks, fietsen, motoren en zelfs drones. Maar er zijn ook uitdagingen. Zeker, auto’s rijden energie-efficiënter op waterstof dan op fossiele brandstof. Ondanks de relatief hoge prijs van waterstof (ruim 12 euro per kilogram, ongeveer 35 kWh/kg) zijn de kosten per kilometer daardoor vergelijkbaar met conventionele vervoermiddelen. Omdat we ons echter nog in de beginfase van de waterstofeconomie bevinden, en er momenteel veel in onderzoek en ontwikkeling wordt geïnvesteerd, zijn de kosten nog hoog en is mobiliteit op waterstof derhalve nog verre van kostendekkend.
Financiering van waterstofprojecten in mobiliteit
Brussel (h)erkent het belang van waterstof voor de energietransitie en stelt ruime subsidiebudgetten beschikbaar voor waterstof-gerelateerde innovatie. De (financiële) route naar waterstofmobiliteit loopt dan ook bijna letterlijk via Brussel. Hieronder volgen enkele voorbeelden van belangrijke Europese subsidieregelingen.
- Met CEF Transport (Connecting Europe Facility) wil de EU het Europese transportnetwerk bouwen, ontwikkelen en moderniseren. Binnen het nieuwe CEF2 programma bestaat er een speciaal financieringsonderdeel voor de uitrol van laadinfrastructuur voor alternatieve brandstoffen, de Alternative Fuel Infrastructure Facility. De uitrol van laadinfrastructuur voor waterstof maakt expliciet deel uit van de beoogde projecten.
- Horizon Europe is een ambitieus financieringsprogramma voor onderzoek en innovatie. De belangrijkste kenmerken zijn:
- versterken van de wetenschap en technologie in de Europese Unie dankzij meer investeringen in hooggekwalificeerde mensen en baanbrekend onderzoek
- bevorderen van het industriële concurrentievermogen van de EU en haar innovatieprestaties
- verwezenlijken van de strategische prioriteiten van de EU, zoals het Klimaatakkoord van Parijs, en het aanpakken van mondiale uitdagingen die de kwaliteit van ons dagelijks leven beïnvloeden.
In cluster 5 van dit immense programma focust Horizon Europe onder meer op mobiliteitstoepassingen.
- FCH-J2U is een Europese regeling voor onderzoek, ontwikkeling en demonstratie van innovatieve technieken op het gebied van waterstof en brandstofcellen. Het beleidsdoel van deze regeling is om waterstof- en brandstofcellen commercieel haalbaar te maken. De regeling stimuleert vooral deelname van het MKB.
- ELENA is een financieel stimuleringsinstrument van de Europese Commissie en de Europese Investeringsbank (EIB) voor het mobiliseren van investeringen op het gebied van energie. Hiervoor wordt onder andere gezocht naar initiatieven gericht op alternatieve brandstoffen.
Nationale ontwikkelingen: subsidies en programma’s
Niet alleen Brussel, óók Nederland zelf timmert flink aan de weg met het stimuleren van waterstof. Zo start eind juni een consultatie voor een gloednieuwe subsidieregeling ter ondersteuning van de bouw van elektrolysers en de productie van groene waterstof (publicatie/start verwacht eind 2021). Ook wordt nu de laatste hand gelegd aan het werkplan voor het langverwachte Nationaal Waterstof Programma, dat in 2022 van start gaat. Tot die tijd kan er voor waterstof-innovaties al een beroep worden gedaan op diverse nationale stimuleringsregelingen:
- DKTI-transport ondersteunt een breed scala aan projecten voor duurzaam transport, waarvan de innovatie nog niet of nog maar net op de markt is. De regeling richt zich op werktuig- of transportoplossingen met een lage of geen CO²-uitstoot. Daarnaast is de regeling relevant voor thema’s als elektrisch rijden en varen en waterstof en biobrandstoffen in transport, mobiele machines, zwaar wegverkeer en luchtvaart.
- EIA en MIA: op de investeringslijsten van deze twee fiscale stimuleringsregelingen staan meerdere waterstof-gerelateerde bedrijfsmiddelen. De Energie-investeringsaftrek (EIA) geldt voor energiezuinige investeringen: via deze regeling kun je 45% van het investeringsbedrag extra aftrekken van de fiscale winst. Met de Milieu-investeringsaftrek (MIA) mag je 13,5% tot 36% van het investeringsbedrag extra in mindering brengen op de fiscale winst. De aftrekposten komen bovenop de (reguliere) kleinschaligheidsinvesteringsaftrek.
- Naast specifieke waterstof-subsidies, zoals de Waterstof-tender, zijn er ook verschillende ‘generieke’ subsidieregelingen die interessant kunnen zijn bij waterstof-innovaties. Zoals TSE Industrie (die ook subsidiekansen biedt voor innovatieve transportbrandstoffen), TSE-Energiestudies (ook van toepassing voor haalbaarheidsstudies rondom waterstof), of de SDS-regeling (voor waterstof-innovaties voor de scheepsbouw-sector). Of andere regelingen met een bredere insteek, zoals de MOOI, de DEI+ of de populaire SDE++ subsidie.
EGEN accelereert groene innovatie
Of het nu gaat om subsidie voor duurzame mobiliteit, circulaire projecten of duurzame energie; de experts van EGEN zijn zeer bedreven bij het aanvragen van deze subsidies. Zo dragen we een beetje bij aan het versnellen van groene innovatie. Ben je op zoek naar subsidie of aanvullende financiering voor een groen innovatieproject in mobiliteit? Of wil je weten of je alle subsidiemogelijkheden benut die er zijn voor waterstofmobiliteit? Onze specialisten Louis Hoskens en Benjamin Pilzer helpen je graag bij het doorgronden van jouw project, het aanvragen van subsidies en het realiseren van je duurzame innovaties rondom waterstof en mobiliteit.
